Daar stond het weer eens: Prestatiedruk. Op steeds jongere leeftijd worden kinderen op een 'schoolse' manier benaderd - kleuters maken op sommige scholen al een Citotoets. Daardoor is er minder ruimte om te spelen. (Volkskrant 29-01-2016) Het artikel 'Kind lijdt onder beschermingsdrift van ouders en Rijk' was me uit het hart gegrepen maar minder enthousiast ben ik over de link met het toetsen van kleuters. Zoals ik me ook niet kan vinden in het treurig stemmende artikel Spiderman doet Citotoets van Mariska Rave dat ik via twitter tegenkwam. Ik ben niet voor het toetsen van kleuters maar evenmin ben ik er tegen. Veel belangrijker vind ik dat je weet waarom je kleuters wel toetst of waarom je ze niet toetst. En als je ze toetst: hoe doe je dat dan en wat doe je er mee? En toets je niet hoe volg je dan de ontwikkeling?
Op de eerste plaats wil ik hier verwijzen naar mijn artikel Kleutertoets: niet verplicht, ontwikkeling volgen wel! dat in oktober 2014 verscheen in Beter Begeleiden, het tijdschrift van de LBBO, Landelijke Beroepsgroep Begeleiders in het Onderwijs. Hierin worden o.a. voor- en nadelen van het toetsen van kleuters genoemd, er wordt uitgelegd hoe het wel of niet toetsen van kleuters een keuze van het team behoort te zijn (want, om Sander Dekker nog maar eens te citeren: het eigenaarschap van toetsen ligt bij de leerkracht) en ook wordt beschreven dat de uitslag echt niet altijd bevestigt wat de leerkracht al weet.
https://drive.google.com/file/
Het een hoeft het ander absoluut niet uit te sluiten
Op de tweede plaats wil ik even ingaan op de veronderstelling dat het toetsen van kleuters spelend leren zou uitsluiten. Scholen die het onderwijs aan kleuters zijn gaan verschoolsen vanwege de toets, lijken dat vaak gedaan te hebben onder druk van de inspectie (directie, bestuur) en de focus op presteren. In die gevallen is de toets een doel op zich geworden en dat is nooit de bedoeling geweest: een toets is een signaleringsinstrument voor de leerkracht. Er zijn echt scholen die allang bewezen hebben dat het spelend leren nog steeds centraal staat ondanks het toetsen van kleuters, denk b.v. maar aan ontwikkelingsgericht onderwijs (OGO). Wanneer je als leerkracht in de situatie zit dat de gemeente je verplicht te toetsen (wat te maken kan hebben met subsidie-voorwaarden waar vaak het monitoren van leerlingen aan vast hangt) dan kan ik me goed voorstellen dat je daar als leerkracht, zoals Mariska Rave aangeeft, niet blij mee bent. Maar om het toetsen dan zo uit te voeren zoals zij beschrijft in haar artikel..... met achtentwintig leerlingen in een als 'examenklas' ingerichte speelzaal.....daar wordt ik treurig van. En ik twitterde terug: leerkracht denk zelf na! Want dat is inderdaad niet te doen. Ik geef graag een alternatief.
Organisatie
Op de school waar ik werk hebben wij nog nooit alle kleuters tegelijk getoetst. Niet toen we zes kleutergroepen hadden, niet toen we er drie hadden en ook niet nu we er weer vijf hebben. Wij vinden dat pedagogisch niet verantwoord. Dat stond ook altijd in de handleiding van de toets: dat je om pedagogische redenen in kleine setting kunt toetsen. Maar al had het er niet in gestaan: de toetsmaker is geen eigenaar van de schoolpraktijk.
Daarbij komt: er zijn ook leerlingen waarvan wij vinden dat je die zelfs niet in een klein groepje met vier of zes leerlingen moet toetsen. Er kunnen redenen zijn (concentratieproblemen, taalontwikkelingsproblemen) dat we een toets individueel willen afnemen. En tenslotte zijn er ook leerlingen waarvan de leerkracht weet: deze leerling is niet toetsbaar (want die verstaat b.v. nauwelijks Nederlands) dus die toetsen we nog niet. Nogmaals: leerkracht denk zelf na! Jij kunt verantwoorden waarom je iets wel/niet doet.
Ja, het vergt wat organisatie, flexibiliteit en collegialiteit maar het is echt te organiseren. Bijvoorbeeld:
- drie klassen gaan naar buiten of naar de speelzaal met twee leerkrachten, de derde leerkracht toetst een groepje leerlingen,
- de IB'er (ik dus) neemt de klas voor een uurtje over zodat de leerkracht een groepje leerlingen kan toetsen (en i.p.v. de IB'er kan dat ook een 'loslopende' collega zijn of zelfs de directeur).
Eerlijk is eerlijk: elk jaar is het weer even puzzelen maar het kan. Zonder (onbevoegde) leerlingen van groep acht in te schakelen. Het scheelt de leerkracht veel frustratie en de leerling krijgt meer persoonlijke aandacht.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten